Hekken en dammen. Henk Gaikhorst . Lopend langs de polderwegen die ons dorp rijk is valt het op dat er volop nieuwe stallen worden gebouwd en dat op andere plaatsen boerderijen worden onttrokken uit de agrarische sector om particulier bezit te worden. Een boerderij ziet er tegenwoordig heel anders uit door de megastallen dan pakweg 100 jaar geleden, toen de stal nog aan de woning vast zat. Behalve de boerderijen zijn daardoor ook de hekken die toegang tot het wei- of hooiland gaven drastisch veranderd. Waar vroeger een paard met wagen over de dam reed zijn het nu mega tractoren met grote machines erachter om te maaien, mest uit te rijden of te sloten. Dit heeft ook gevolgen gehad voor de toegangshekken en dammen. Daar waar vroeger keurige hekken stonden met de namen of initialen van de boeren staan nu stalen fabriekshekken op brede toegangen. Natuurlijk zijn het nog ideale plekken voor nieuwsgierig jongvee om naar die rare mensen te kijken. Tijdens een wandeling vorig jaar heb ik wat van die oude hekken gefotografeerd, zoals deze met de initialen van Ko Verweij. De boerderij aan het eind van de Vlietskade staat al geruime tijd te koop. Vlak daarnaast trof ik op twee betonnen palen de initialen Z, van Zaad noordijk? en op de ander paal een G van Gorinchem? aan. Het hek en het bijbehorende land is naast het huis dat aan Fam. Zaadnoordijk, toebehoorde en waar nu de hovenier van Rosmalen is gevestigd. Waren die initialen een uiting van boerentrots, of als herkenning voor handelaren en loonbedrijven, die hierdoor gemakkelijker de koeien of het hooi uit het land konden halen? Een andere paal die mij opviel staat langs de Haarweg ter hoogte van de Mollenburgse weg. Hier staat een letter M in afgegoten. Het hek ziet er ongebruikt uit en raakt steeds meer in verval. Het land is nu eigendom van de gemeente Gorinchem en bestemd voor de nieuwe ontwikkeling van industrieterrein Gorinchem Noord, maar heeft waarschijnlijk toch aan een welvarende boer toebehoord. Ook verderop aan de Nolweg staan nog betonnen palen die herinneren aan de bekende boerderij “het Loo” die daar vroeger heeft gestaan. Tegenover het motorcrossterrein staat een hek dat toegang geeft naar het land van Adrie Mourik met een symbool, of het logo, van een boerderij ofvan een palenfabrikant? Ook dit hek wordt weinig of niet meer gebruikt, er staat een ander stalen buizen hek achter gebonden zodat er geen beest meer door kan. Tussen de diverse weikampen onderling staan natuurlijk ook hekken om de pinken van de melkkoeien te scheiden of om te zorgen dat deze kampen niet tegelijkertijd worden begraasd. Dit waren over het algemeen hekken van minder belang en werden dikwijls van oude spoorbielzen en slieten gemaakt zoals deze die langs de parallelweg staan. Hoe het verder gaat met de toegangsdammen en hekken is aan de toekomstige ontwikkeling van de boeren bedrijven.